جو دوسر چیست؟
جو دوسر یا یولاف که بیشتر به صورت پرک یا بلغور عرضه می شود یکی از بهترین و کامل ترین انواع غلات از خانواده ی گندمیان(Gramineae) است که 12000 سال پیش از میلاد به عنوان یک علف هرز در زمین های گندم می رویید. یولاف در ابتدا علف هرز مزارع گندم و جو بوده و با گسترش دامنهی کشت گندم و جو به عرضهای جغرافیایی بالاتر به دلیل رشد و نمو بهتر در این عرضها به صورت گیاهی زراعی درآمده است. دلیل اصلی عملکرد زیادتر دانهی این گیاه در عرضهای جغرافیایی بالاتر سازش آن با سرماست. عمدهترین مصرف یولاف برای تغذیهی دامهاست. دانهی یولاف، یا جو دو سر، به طور مستقیم مورد استفادهی اسب، گوسفند و پرندگان قرار میگیرد و به عنوان مهمترین غله در تغذیهی اسب شناخته شده است. اما 2000 پیش از میلاد در اسکاندیناوی و لهستان مردم متوجه شدند که می توانند از جو به عنوان یک ماده ی غذایی مغذی استفاده کنند.
به دلیل مقادیر بالای فیبر که دارد باعث کاهش کلسترول خون بالای می شود، به پیشگیری و درمان یبوست کمک کرده و برای بدنسازی، لاغری و کاهش وزن مفید می باشد.
البته باید در نظر داشت که تنها بخش اندکی (نزدیک به ۵ درصد) یولاف تولیدی در جهان به مصرف انسان میرسد.
نام علمی:
Avena sativa L.، نام فرانسه Avoine و نام انگلیسی آن Cultivated oat میباشد. نامهای دیگر آن به فارسی، عربی و در کتب طب سنتی، جودوسر، جو پیغمبری، یولاف، قرطمان، شوفان، زمیر، زیوان و هرتمان نامیده شده است.
ویژگیهای گیاهشناسی یولاف :
یولاف گیاهی یکساله از قبیلهی Avenae میباشد. ساقهی آن مانند سایر غلات بندبند و تو خالی است. ارتفاع ساقه از ۶۰ تا ۱۵۰ سانتیمتر متغیر است. و در برخی ارقام یولاف در محل گرهها کرکهایی وجود دارد. قدرت پنجهزنی آن کمتر از گندم و جو میباشد. در یولاف در محل تلاقی پهنک با غلاف برگها گوشوارک وجود ندارد. سیستم ریشهای یولاف مشابه گندم و جو است. گلآذین یولاف خوشه است که انشعابات آن ممکن است همگی در یک سو و یا در دو سو باشند. گل آذین یولاف رشد – محدود بوده که دارای یکمحور اصلی و تعدادی انشعابهای فرعی است. انشعابهای فرعی از گرههای روی محور گلآذین به وجود میآیند. انتهای محور اصلی و هر یک از انشعابهای فرعی به یک سنبلک انتهایی ختم میشود. هر سنبلک دارای دو تا سه گلچه است که دوتای پایینی بارور و سومی (درصورت موجود بودن) عقیم است. سیستم ریشهی یولاف مانند گندم و جو میباشد.
زراعت یولاف :
یولاف نیز مانند سایر غلات معتدله دارای ارقام بهاره و پاییزه (زمستانه) است. عمدهی تولید جهانی یولاف از مزارع پاییزه به دست میآید. کمینهی دما برای آغاز جوانهزنی ۲-۳ درجهی سانتیگراد میباشد. مزارع پاییزهی یولاف که برای چرای مستقیم دام کاشته میشود، نسبت به سایر غلات پاییزه زودتر و با تراکم بیشتر (۱۴۰- ۱۶۰ کیلوگرم در هکتار) کشت میشود، یولاف بهصورت مخلوط با جو برای تولید دانه به عنوان خوراک دام کاشته میشود. کاشت زودهنگام یولاف باعث پرهیز از خطر خشکی در اواخر فصل میشود. عملکرد دانهی یولاف در شرایط خشکی و گرما به شدت کاهش مییابد. میانگین میزان بذر مصرفی در هکتار برای تولید دانه نزدیک به ۹۰ کیلوگرم در هکتار است. یولاف توانایی رشد درخاکهای ضعیف و کمعمق را دارا است. کشاورزان نیز درخاکهای ضعیفی که توانایی رشد گندم و جو را ندارند به کشت یولاف اختصاص میدهند.
ارقام پرمحصول یولاف بیشتر پابلند بوده و حساسیت به خوابیدگی در آنها، بسیار زیاد است، بهگونهای که یولاف را حساسترین غله به خوابیدگی دانستهاند. بنابراین، کاربرد کود نیتروژن در این گیاه میبایست با احتیاط صورت گیرد، زیرا حساسیت به خوابیدگی را افزایش میدهد. عمق مناسب کاشت ۲ تا ۳ سانتیمتر است. عمق کاشت بذر نباید از ۵ سانتیمتر زیادتر باشد. وزن ۱۰۰۰ دانهی یولاف بین ۲۰ تا ۳۰ گرم میباشد. یولاف گیاهی یکساله و روزبلند است که نیازهای حرارتی آن بین ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ درجهی روز است. دمای بسیار زیاد (۳۸ تا ۴۰ درجهی سانتیگراد) پیش از رسیدن دانهها موجب بادزدگی و چروکیدگی دانهها میشود. برداشت یولاف به منظور سیلو کردن در مرحلهی شیری شدن دانه و به منظور دانهای یا استفاده از علوفهی تازه در مرحلهی خمیری شدن دانه صورت میگیرد.
خطر ریزش بذر یولاف پس از رسیدن دانه بسیار زیاد است. بوتههای یولاف پس از برداشت، رشد دوباره ندارند. بیشترین میزان مادهی خشک بهوسیلهی ارقام پابلند و دیررس تولید میشود. هرچند چنین ارقامی بیشتر در معرض خطر خوابیدگی قرار دارند. برداشت دانهی یولاف، با کمباین زمانی صورت میگیرد که رطوبت دانهها 5 /14 درصد یا کمتر باشد. یولاف نسبت به ریزش دانه حساستر از سایر غلات دانهای است.
ترکیب دانهی یولاف :
نشاسته | ۵۸ درصد |
پروتئین | ۱۲ درصد |
رطوبت | ۱۰ درصد |
چربی | ۴ درصد |
سلولز | ۱۲ درصد |
مواد معدنی | ۴ درصد |
خواص جو دوسر:
جو دو سر در مقایسه با دیگر غلات، از ارزش غذایی بالایی برای انسان برخوردار است و از نظر چربی و پروتئین، بسیار غنی می باشد. قسمت اعظم جو ذخیره شده، به مصرف خوراک دام می رسد؛ ولی توجهات اخیر به فیبر موجود در جو دو سر، کاربرد انسانی آن را نیز افزایش داده است.
۱. لاغری و کاهش وزن :
جو دوسر سرشار از فیبر است که باعث کاهش اشتها شده و با جلوگیری از پرخوری، شاخص توده بدنی را کاهش داده و به لاغری و کاهش وزن کمک می کند. ( این موضوع در انتها بیشتر بررسی شده است ) .
۲. نوزادان و کودکان :
گفته می شود که اگر به نوزاد پس از ۵ ماهگی جو دوسر پرک داده شود، به دلیل خواص ضد التهابی که دارد خطر ابتلا به آسم در دوران کودکی را کاهش می دهد.( این موضوع نیز در انتها بیشتر بررسی شده است ) .
۳. درمان علائم یائسگی :
جو دوسر حاوی مقادیر بالای ترکیبی پلی فنلی به نام لیگنان است که در واقع نوعی فیتو استروژن بوده و با بهبود هورمون ها در دوران یائسگی به درمان علائم آن از جمله گر گرفتگی کمک می کند.
۴. یبوست :
مقادیر بالای فیبر موجود در جو دوسر و همچنین بلغور جو دوسر به بهبود حرکات روده کمک کرده و یبوست را درمان می کند.
۵. قند خون و دیابت :
جو دوسر شاخص گلیسمی پایینی دارد، همچنین تحقیقات نشان می دهد که خوردن جو دوسر پرک برای صبحانه، سطح قند خون را کنترل کرده و خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را کاهش می دهد.
ترکیب اصلی جو دو سر، کربوهیدرات است.
ترشح آهسته انرژی موجود در جو دو سر، به دلیل کربوهیدرات های پیچیده آن، به تثبیت سطح قند خون کمک می کند، بنابراین خوردن جو دو سر برای صبحانه بر میزان سطح قند خون تاثیر زیادی دارد.
۶. بدنسازی :
ورزشکاران به طور منظم فعالیت های فیزیکی شدیدی را انجام می دهند و به همین دلیل، نیاز به مقدار زیادی انرژی و مواد مغذی دارند.
ورزش کلیدی برای یک زندگی سالم است، اما خوردن مواد غذایی ناسالم و یا اصلاً نخوردن، می تواند منجر به بروز نتایج نامطلوب شود.
خوردن غذاهای مناسب در مقادیر مناسب اثرات ورزش کردن را افزایش داده و به ورزشکاران انرژی کافی برای پیشرفت در رشته های ورزشی مورد نظرشان را می دهد
جو دو سر ماده غذایی بسیار مغذی ای برای ورزشکاران است.
جو دو سر غله ای است که برای قلب مفید بوده و منبع خوبی از کربوهیدرات ها، فیبر محلول، پروتئین، ویتامین BوE ، مواد معدنی، آنتی اکسیدان ها، کلسیم، منگنز، منیزیم، آهن، روی، اسید فولیک، سلنیوم، فسفر، پتاسیم و سدیم است.
جو دو سر انرژی ورزشکاران را در هنگام تمرین به مدت طولانی تری حفظ کرده و از طریق کاهش جذب گلوکز به جریان خون، اشتها را محدود می کند.
مطالعات علمی نشان داده است که جو دو سر سوخت و ساز بدن را به طور مطلوبی تغییر داده و مصرف آن، ۴۵ دقیقه تا ۱ ساعت قبل از انجام ورزش های شدید، کارایی بدن را افزایش می دهد.
جو دو سر استقامت بیشتری را در ورزشکاران القا می کند.
بر طبق نتایج حاصل از تحقیقات انجام شده در استرالیا، آن دسته از ورزشکارانی که به مدت ۳ هفته جو دو سر مصرف کرده بودند، چهار درصد استقامت بیشتری در مقایسه با دیگر ورزشکاران داشتند.
۷. کلسترول خون :
تحقیقات در دانشگاه هاروارد نشان می دهد که مقادیر بالای بتاگلوکان که در واقع همان فیبر موجود در جودوسر است و همچنین آنتی اکسیدان های موجود در آن به کاهش کلسترول خون بالا کمک می کنند. همجنین جو دو سر قادر به از بین بردن کلسترول بد و حفظ سطح کلسترول خوب در بدن میباشد .
۸. فشار خون :
مطالعات نشان می دهد که جو دوسر به دلیل مقادیر بالای فیبر که دارد به درمان فشار خون بالا کمک می کند. گفته شده که جو دوسر می تواند فشار خون سیستولیک را به میزان ۷.۵ و فشار خون دیاستولیک را به میزان ۵.۵ درجه کاهش دهد.
جو دوسر سطح هورمون استرس را کاهش داده و سروتونین را افزایش می دهد، همین باعث احساس آرامش و کاهش فشار خون بالا می شود.
۹. قلب :
ویتامین E موجود در سبوس جو دوسر به کاهش جذب کلسترول از روده کمک کرده و باعث حفظ سلامت قلب می شود.
فیبر موجود در جو دوسر به کاهش کلسترول خون بالا کمک کرده و خطر ابتلا به بیماری های قلبی و عرقی را کاهش می دهد.
۱۰. سرطان :
آنتی اکسیدان های موجود در جو دوسر به کاهش رادیکال های آزاد بدن کمک کرده و خطر ابتلا به انواع سرطان به ویژه سرطان رکتوم و کولون را کاهش می دهند.
ترکیبات فنولی موجود در جو دوسر به دلیل خواص ضد التهابی که دارند، خطر ابتلا به سرطان را کاهش داده و از متاستاز سلول های سرطانی جلوگیری می کنند.
۱۱. تقویت سیستم ایمنی بدن :
بتاگلوکان یا فیبر موجود در بلغور جو دوسر می تواند به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کند؛ اکثر سلول های ایمنی بدن دارای گیرنده های خاصی هستند که برای جذب بتا گلوکان طراحی شده اند. این موجب فعالیت گلبول های سفید خون شده و خطر ابتلا به بیماری های عفونی را کاهش می دهد.
۱۲. پوکی استخوان :
جو دو سر مقادیر بالای سیلیکون دارد که به تشکیل و تقویت استخوان ها کمک کرده و خطر ابتلا به پوکی استخوان را کاهش می دهد.
۱۳. درمان بی خوابی :
اسید های آمینه و سایر مواد مغذی موجود در جو دوسر به تولید ملانین در بدن کمک کرده و بی خوابی شبانه را درمان می کنند.
جو دوسر همچنین تولید انسولین را افزایش داده و به مسیر های عصبی کمک می کند تا تریپتوفان را دریافت کنند. تریپتوفان، اسید آمینه ای است که به عنوان یک آرام بخش برای مغز عمل کرده و بی خوابی را درمان می کند.
توصیه می شود که برای درمان بی خوابی، هر شب یک لیوان مخلوط جو دوسر پرک با شیر تازه و عسل یا موز را ترکیب کنید و بخورید.
۱۴. درمان افسردگی :
جو دوسر مقادیر بالای ویتامین های B دارد که به کاهش هورمون استرس و افزایش سروتونین کمک کرده و با کاهش استرس و اضطراب به درمان افسردگی کمک می کنند.
۱۵. سلیاک :
جو دوسر گلوتن ندارد به همین دلیل یکی از بهترین منابع غذایی برای افراد مبتلا به بیماری سلیاک و افرادی است که به گلوتن حساسیت دارند.
نکته ی مهمی که باید بدانید این است که برخی افراد مبتلا به سلیاک به برخی پروتئین های موجود در جو دوسر حساسیت نشان داده اند.
۱۶. درمان آکنه و جوش صورت :
جو دوسر یکی از بهترین مواد طبیعی برای کاهش چربی پوست می باشد؛ افرادی که پوست چرب دارند بیشتر دچار آکنه و جوش صورت می شوند و جو دوسر می تواند به درمان این بیماری پوستی کمک کند.
همچنین جو دوسر دارای خواص ضد التهابی قوی است که می تواند به درمان آکنه و جوش صورت کمک کند.
۱۷. درمان خارش و خشکی پوست :
براساس یک مطالعه، بلغور جو دوسر به دلیل مقادیر بالای آنتی اکسیدان ها و خواص ضد التهابی که دارد، برای درمان خشکی پوست و خارش پوست مفید می باشد.
۱۸. مرطوب کننده طبیعی پوست :
جو دوسر یک مرطوب کننده طبیعی پوست محسوب می شود که به داخل پوست نفوذ کرده و رطوبت مورد نیاز پوست را فراهم می کند.
۱۹. روشن کننده و سفید کننده پوست :
جو دوسر به عنوان یک روشن کننده و سفید کننده طبیعی پوست عمل می کنید. شما می توانید هر روز از ماسک جو دوسر و شیر استفاده کنید تا رنگ پوست روشن تر و سفید تر شود.
۲۰. پاک سازی پوست صورت :
جو دو سر حاوی ترکیباتی به نام ساپونین است که به عنوان پاک کننده های طبیعی عمل می کنند و به پاک سازی پوست صورت کمک می کنند.
۲۱. ضد آفتاب طبیعی :
اسید های چرب و پروتئین های موجود در بلغور جو دوسر به عنوان ضد آفتاب طبیعی پوست را در برابر اشعه ماورا بنفش خورشید محافظت کرده و خطر آفتاب سوختگی را کاهش می دهند.
۲۲. تقویت و افزایش رشد مو :
مقادیر بالای ویتامین ها و مواد معدنی موجود در جو دوسر به تقویت فولیکول های مو کمک کرده و باعث افزایش رشد موی سر می شوند.
۲۳. درمان شوره سر :
جو دوسر دارای خواص ضد التهابی است که خارش پوست سر را کاهش داده و به درمان شوره سر کمک می کند.
۲۴. درمان ریزش مو :
جو دوسر حاوی مقادیر بالای مواد مغذی است که به تقویت فولیکول های مو کمک کرده و ریزش مو را درمان می کنند.
اسید های چرب امگا ۶ موجود در جو دوسر هم به درمان مو های آسیب دیده کمک کرده و ریزش مو را کاهش می دهد.
۲۵. براق کننده و درخشان کننده مو :
جو دوسر به عنوان یکی مرطوب کننده عالی برای مو ها عمل کرده و به براق تر شدن و درخشان تر شدن موی سر کمک می کند.
عوارض و مضرات جو دوسر :
1 .دوران بارداری و شیردهی
مصرف جو دوسر و جو دوسر پرک ممکن است باعث نفخ و احتباس گاز در روده ها شود به همین دلیل متخصصان توصیه می کنند که زنان در دوران بارداری و شیردهی از مصرف جو دوسر و ترکیبات آن اجتناب کنند.
2 .نفخ شکم
زیاده روی در مصرف جو دوسر به دلیل مقادیر بالای فیبر که دارد ممکن است باعث نفخ شکم و احتباس گاز در روده ها شود.
جو دوسر برای لاغری :
جو دو سر به دلایل بسیاری همچون مقرون به صرفه بودن قابل تنظیم و ترکیبات خوب با مواد مغذی مانند کربوهیدرات سالم و فیبر جزء اصلی رژیم غذایی سالم هستند.
همچنین یک گزینه مناسب برای زمانیست که شما قصد کاهش وزن و رسیدن به تناسب اندام دارید، بنابراین شما باید جو دو سر را به رژیم غذایی و کاهش وزن حداقل چند بار در هفته اضافه کنید.
جو دو سر با ارزش غذایی بسیار بالا همچنین مانعی برای جذب چربی ها و قند هاست و با کالری پایین کمک شایانی به کاهش وزن می کند .
اگر قصد استفاده از جو دو سر دارید حتما از مراکز خرید و برند های معتبر تهیه کنید و مطمئن شوید که بدون مواد افزودنی همچون شکر بسته بندی شده تا خواص اصلی جو دو سر که همان کالری پایین است را داشته باشد.
در صورتی که از جو دو سر ساده بجای شیرین شده استفاده کنید در طول یک دوره در اضافه شدن حدود ۲۰ هزار کالری طی یک سال جلوگیری می شود.
جهت طعم دادن به جو دوسر عوض مخلوط کردن با شکر از ترکیب های مغذی و طبیعی حاوی الیاف استفاده کنید .
طبق تحقیقات دانشگاه ماساچوست اضافه کردن فییر به رژیم غذایی ساده ترین راه کاهش وزن است فیبر همچنین از پرخوری جلوگیری می کند بنابراین سعی کنید از تعداد انگشت شماری تمشک زغال اخته یا توت فرنگی که کالری حدود ۲۵-۴۰ دارد استفاده کنید.
یک تحقیق جالب :
محققان ۳۶ مرد و زن را به سه گروه مختلف تقسیم کردند:
یک گروه برای صبحانه بلغور جو دوسر خوردند، گروه دیگر غلات صبحانه مصرف کردند و گروه سوم کلا صبحانه نخوردند.
در طول سه ساعت بعد، چندین بار از شرکت کنندگان خواسته شد تا میزان گرسنگیشان را تعیین کنند و همچنین برای ارزیابی میزان قند و انسولین، از آنها نمونه خون گرفته شد.
سپس به شرکت کنندگان، یک ناهار مایع داده شد و به آنها گفته شد که تا زمانی که احساس سیری کنند، آن را بنوشند.
دکتر آلن گلیبتر، نویسنده این مطالعه و روانشناس پژوهشی در بیمارستان سنت لوک نیویورک میگوید:
همانطور که محققان پیش بینی کرده بودند، افرادی که بلغور جو دوسر خوردند در طول صبح، کمتر احساس گرسنگی کردند و نسبت به گروهی که همان مقدار کالری را در صبحانه بصورت غلات صبحانه دریافت کرده بودند، ۳۱٪ کالری کمتری در ناهار مصرف کردند.
چه چیزی باعث شده افرادی که بلغور جو دوسر خوردهاند، سیر بمانند؟
دلیلش این است که این صبحانه، زمان بیشتری در معدهشان باقی مانده است.
محققان یک قرص استامینوفن همان قرصی که در زمان سردرد استفاده میکنید به کاسههای غلات اضافه کردند و مقدار آن را در خون اندازه گرفتند.
با دنبال کردن آن، توانستند بفهمند که استامینوفن(و غذای همراه آن) چه مدتی در معده شرکت کنندگان باقی میماند.
خواص جو دوسر برای کودکان :
بلغور جو دوسر (از هفت ماهگی) انرژی مورد نیاز کودک را برای روز های آینده تامین میکند، جو دوسر یکی از بهترین غذاهای صبحانه در نظر گرفته شده است.
تحقیقات نشان می دهد که بچه هایی که جو برای صبحانه میخورند می تواند بهتر تمرکز کنند و توجه بیشتری در مدرسه بر روی درسها دارند.
جو را با شیر یا ماست، یا با میوه بخورید.
همچنین می توانید از جو بیسکویت و تنقلات مختلف درست کنید.
جو شامل مواد مغذی مهم مانند ویتامین B و E، پتاسیم و روی است که برای مغز خوبست.
همچنین جو منبع خوبی از فیبر محلول و نامحلول است که برای کودک مفید است.
میتوانید برای مقوی کردن غذای کودکان از جوانه ماش یا جوانه گندم یا پودر جوانه غلات در سوپ کودک نیز استفاده کنید زیرا علاوه بر اینکه سرشار از ویتامینهای گروه ب و ث میباشند به هضم بهتر غذای کودک نیزکمک می کنند.
میتوان از کمی آرد برنج یا گندم (در ماههای بالاتر)، شیر(پاستوریزه جوشیده بالای یکسال) و کره را مخلوط کنید و بهم بزنید و گرم کنید ( مانند سس سفید) و به سوپ شیرخوار بیفزایید هم باعث طعم بهتر سوپ میشود و هم رنگ و لعاب خاصی به سوپ میدهد و نیز انرژی آنرا زیاد میکند .
طریقه استفاده از جو دوسر :
- جو دوسر پرک را برای تهیه غلات صبحانه، انواع کیک، کوکی و کلوچه، انواع سوپ و آش استفاده می کنند.
- جو پرک را با شکر رژیمی ترکیب می کنند و از آن برای تهیه یک اسنک خوشمزه مانند گندمک استفاده می کنند.
- بلغور جو دوسر را برای تهیه فرنی، پنکیک و حلیم گیاهی بدون گوشت استفاده می کنند.
- آرد جو دوسر را می توان به عنوان قوام دهنده برای تهیه انواع سس و سوپ جو دوسر و همچنین تهیه نان جو دوسر، خمیر پاستا و ماکارونی، کلوچه و کیک به کار برد.
- سبوس جو دوسر را می توانید به انواع کیک، نان و غذا های خود اضافه کنید.
فرق جو با جو دوسر :
جو دوسر مقادیر بالاتری چربی نسبت به جو دارد. (در ۱۰۰ گرم جو دوسر ۶.۹ گرم چربی و در ۱۰۰ گرم جو تنها ۱.۲ گرم چربی موجود دارد.)
جو دوسر بیشتر به صورت جو دوسر پرک استفاده می شود اما جو در اشکال مختلف به عنوان یکی از پرکاربرد ترین غلات در کشور های مختلف استفاده می شود.
جو دوسر در آب و هوای سرد و مرطوب رشد می کند، در حالی که جو در همه ی شرایط آب و هوایی پرورش داده می شود.
ارزش غذایی جو دوسر (۱۰۰ گرم)
- کالری : ۳۸۹
- چربی : ۶.۹ گرم
- کربوهیدرات : ۶۶.۳ گرم
- پروتئین : ۱۶.۹ گرم
- فیبر : ۱۱.۶ گرم
ارزش غذایی جو دوسر پرک (۱۰۰ گرم)
- کالری : ۶۸
- چربی : ۱.۴ گرم
- کربوهیدرات : ۱۲ گرم
- پروتئین : ۲.۴ گرم
- فیبر : ۱.۷ گرم
- قند : ۰.۵ گرم
طبع جو دوسر :
طبیعت جو دوسر معتدل می باشد. جو دوسر غنی از آنتی اکسیدان ها، فلاونوئید ها، تیامین، ریبوفلاوین، نیاسین، ویتامین B6، فولات، کلسیم، پتاسیم، آهن، منیزیم، فسفر، روی، مس، منگنز، سلنیوم، مولیبدن و فیبر است.
دیدگاه خود را بنویسید